Potasyum Mineralinin Faydaları Nelerdir?
Potasyum minerali, bir mineral olmasının yanı sıra aynı zamanda elektrolittir. Vücudun neredeyse tüm fonksiyonları için gerekli olan elektriği iletir. Kasların, sinirlerin ve hatta kalbin normal şekilde işlevini sürdürmesine destek olur. Ayrıca besinleri ve metabolik atıkların hareket ettirilmesine de yardımcı olur.(5) Bazı potasyum faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Kalp Sağlığına Destek Olabilir
Potasyum, sodyumun olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olur. Yüksek sodyum değerleri yüksek tansiyon riskini artırabilir. Bu bağlamda potasyumun yüksek tansiyonu önlemeye ve/veya tedavisine destek olmaya destek olduğu söylenebilir. Düşük sodyum ve yüksek potasyum minerali değerleri, kalp hastalıkları ve felç gibi önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkma riskini azaltabilir.(3,6)
Böbrek Sağlığına Katkı Sağlayabilir
Böbreklerdeki kalsiyum seviyesinin yüksek olması, böbrek taşı oluşumuna neden olabilir.(3) Sağlıklı bireylerde potasyum seviyesinin normal düzeyde olması, böbrek taşı oluşumunu önlemeye yardım edebilir. Ayrıca kronik böbrek hastalığının önlenmesinde de rol oynayabilir.7 2020 yılında yapılan çalışma, kronik böbrek hastalığı olan bireylerin diyet yoluyla potasyum almasının hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını gösterir.(8) Ancak kronik böbrek yetmezliği olan bireylerin potasyum alımının sınırlandırılması gerektiği unutulmamalıdır.(7) Dolayısıyla potasyum faydaları arasında böbrek sağlığının yer aldığı söylenebilir.
Kemik Sağlığını Destekleyebilir
Kemik sağlığı dendiğinde akla gelen ilk mineral potasyum olmasa da yapılan çalışmalar potasyum minerali ile kemik yoğunluğu arasında bağlantı olduğunu gösterir.(9) Yapılan pek çok araştırma az miktarda potasyum almanın dahi kemik sağlığına olumlu katkı sağlayabileceğini gösterir.(10)
Potasyum Mineralinin Vücuttaki İşlevleri Nelerdir?
İnsan vücudunun yaklaşık olarak %60’sı sudan oluşur ve bu suyun da yaklaşık %40’ı hücre içi sıvıda (ICF) bulunur. Geri kalan su ise kan, omurilik sıvısı gibi hücre dışı (ECF) alanlarda yer alır. ICF içindeki ana elektrolit potasyum iken, ECF’de ana elektrolit sodyumdur. Basit bir söylemle hücre içi ve dışındaki elektrolit dengesinin eşit olduğu söylenebilir. Sıvı miktarı ile elektrolit miktarı eşit olmadığında, daha az elektrolit içeren su, daha fazla elektrolit olan tarafa hareket eder. Böyle bir durumda hücre içinden dışarı su çıkarken hücreler büzülebilir; tam tersi durumda ise şişerek zarar görebilir. Dolayısıyla potasyum gibi elektrolitlerin vücuda alınması önemlidir. Potasyum açısından zengin beslenmek, sıvı elektrolit dengesinin korunmasına destek olabilir.(4)
Potasyum faydaları arasında sinir sisteminin işlevlerine sağlanan destek de önemlidir. Sinir sistemi temel olarak beyin ve vücut arasındaki mesajların iletilmesini sağlar. Kalp atışı, kasların kasılması, refleksler ve diğer pek çok vücut işlevinin düzenlenmesi bu mesajlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Düşük potasyum seviyesi, vücudun sinir uyarısı oluşturma kabiliyetini olumsuz etkileyebilir. Aynı şekilde kalp atışı da değişebilir.(4) Peki potasyumdan zengin besinler neler ve potasyum eksikliğinde ne yenmeli?
Potasyum Hangi Besinlerde Bulunur?
Beslenmede doğru miktarda potasyum minerali bulunması, kişinin sağlıklı kalmasına destek olur. Dolayısıyla bol miktarda potasyum bulunduran yiyecekleri bilmek önemlidir. Eğer diyet yoluyla potasyum miktarını arttırmayı hedefliyorsanız, muz, kavun, greyfurt, portakal gibi meyvelerin yanı sıra kuru erik, kuru üzüm ve hurma gibi yemişleri de tüketebilirsiniz. Bunlara ek olarak mercimek, fasulye, pişmiş ıspanak ve brokoli, bezelye, kabak, patates, mantar, salatalık tüketmek de vücuttaki potasyum miktarını arttırmaya yardımcı olabilir. Eğer balık yemeyi seviyorsanız, tuna, alabalık, kaya balığı ve morina balıklarının potasyum açısından zengin olduğu söylenebilir. Et ve kümes hayvanları, kepekli tahıllar, tam buğdaydan yapılan ekmek ve makarna da bol miktarda potasyum içeren besinlerdendir.(11) Sıklıkla merak edilen “Potasyum nelerde var?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir. Peki potasyum değeri kaç olmalı? Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliğine göre potasyum için belirlenen beslenme referans değeri, 4 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler için günlük 2000 mg dır.(12)
Potasyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Potasyum eksikliği ya da farklı bir deyişle hipokalemi, pek çok farklı sağlık sorununa yol açabilir. Bunlar arasında yüksek tansiyon, böbrek taşı riski ve kemiklerde düşük kalsiyum miktarı sayılabilir. Potasyum seviyesi hafif derecede düşük olan bireylerde, kabızlık, tükenmişlik hissi, halsizlik ve kas güçsüzlüğü gibi belirtiler görülebilir. Şiddetli potasyum eksikliği varlığında ise fazla miktarda idrar üretimi, glukoz intoleransı, solunum problemleri, zihin bulanıklığı, kalp ritminde değişimler ve kas felci gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Potasyum eksikliği, kalbi etkileyebilir. Bu nedenle yaşamı tehdit edici olabilir.(3)
XPotasyum Minerali Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
Potasyum açısından fakir bir diyet uygulamak, vücutta sodyum miktarının yüksek düzeyde kalmasına ve dolayısıyla yüksek kan basıncına neden olabilir. Potasyum minerali eksikliği durumunda felç riski artabilir. Yapılan bir araştırmaların analizini içeren bir çalışmada potasyum açısından zengin beslenenlerin, az tüketenlere kıyasla %24 oranında daha düşük felç riskine sahip olduğu görülür. Buna ek olarak böbrek taşı oluşumu ve osteoporoz gibi farklı sağlık sorunları da potasyum eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabilir.(4)
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
