Odaklanma Sorunu ve Dikkat Dağınıklığı Nasıl Çözülür?

Odaklanma Sorunu Nedir?

Herhangi iç veya dış uyaranlardan etkilenmeden bir şeye odaklanabilmek ve bunu dikkat dağılmadan sürdürebilmek konsantrasyon olarak tanımlanabilir. Odaklanma problemi, çeşitli sebeplerden dolayı konsantrasyonda bozulma olduğu zaman meydana gelebilir. Odaklanmak, genel olarak gerçeklik ile iletişim halinde olmak olarak tanımlanabilir. Odaklanmış bir birey, mekan ve zaman kavramının farkındadır. Bu durum bireyin elindeki göreve odaklanmasına ve dikkatinin dağılmadan bu görevi gerçekleştirmesine yardımcı olabilir. Konsantrasyon ise bireyin dikkatinin veya zihninin tamamen bir göreve odaklanmasına yardımcı olabilir. Örneğin tüm konsantrasyonuyla kitap okuyan bir birey yanında konuşan iki kişiyi duymayabilir. Ancak odaklanma sorunu yaşayan birey, bu ve benzeri bir durumda konsantrasyonunj toplayamayabilir ve bu durum bireyin iş veya okul hayatındaki başarısını etkileyebilir (^{1, 5}).

Odaklanma Sorunu Neden Olur?

Dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorunun birden fazla çevresel veya biyolojik sebebi olabilir. Bu sebeplerin farkında olmak, bu sorunu yaşayan bireylere odaklanma sorunu çözümü konusunda yardımcı olabilir. Bu sebepler şu şekilde sıralanabilir:

• Yetersiz uyku: Yetersiz uyumak, bireyde uyku eksikliğine yol açarak dikkatini, çalışma belleğini, uzun süreli belleği ve karar verme yetisini olumsuz yönde etkileyebilir. Bunlara ek olarak uyku eksikliği bireylerdeki kan basıncını ve kortizol (stres hormonu) üretimini artırabilir. Bunun sonucunda kişinin stres seviyesi artar ve bu durum dikkat dağınıklığına sebep olabilir. Bu sebeple, bir konuya verimli şekilde konsantre olabilmek için kaliteli bir uyku, önemli bir yere sahiptir.
• Vitamin eksikliği: Bazı vitamin eksiklikleri, dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorununa sebep olabilir. Özellikle beyin fonksiyonlarında büyük rolleri olan B vitamin grubunun eksikliği odaklanma sorununun sebebi olabilir. Ayrıca C ve E vitamin eksikliği de dikkat dağınıklığına yol açabilir. 
• Anksiyete ve stres: Zaman zaman kaygı ve endişe yaşamak normal karşılanabilir. Ancak sürekli endişe veya korku halinde olmak bireyin yaşam kalitesinin düşmesine ve karar vermede zorlanmaya sebep olabilir. Sürekli kaygı hali, bireyin dikkatini kaybolmasına ve herhangi bir işe odaklanmasını zorlaştırabilir. 
• Hormonal dengesizlikler: Vücutta konsantre olmaya ve odaklanmaya yardımcı olan çeşitli hormonlar vardır. Bu hormonlar testosteron, progesteron ve tiroid hormonları olarak sıralanabilir. Bunlarda meydana gelen eksiklik veya dengesizlik, vücudun genel hormon dengesi bozulabilir ve sonuçta da özellikle biliş, hafıza ve vücutta gerçekleşen süreçlerde sorunlar meydana gelebilir. 
• İlaç kullanımı: Kullanılan bazı ilaçlar, beyin fonksiyonlarının çalışmasına olumsuz etki edebilir. Özellikle uyku hapları ve sakinleştiriciler bireylerde hafıza sorunları ve dikkat dağınıklığına sebep olabilir. 
• Tiroid sorunları: Tiroid hormonu bireyin beyin fonksiyonlarının çalışması için önemli bir role sahiptir ve tiroid bezinde salgılanır. Ancak bu bezde meydana gelen çeşitli sorunlar, tiroid hormonu salgısının dengesini bozabilir. Bu durum, bireydeki blişsel aktivitelerin yavaşlamasına veya dikkat dağınıklığına yol açabilir.
• Fazla alkol kullanımı: Fazla alkol tüketmek, bireyin düşünme, hatırlama ve odaklanma becerilerini zayıflatarak yaşam kalitesini düşürebilir (^{1, 3}).

Odaklanma Sorunu Belirtileri Nelerdir?

Odaklanma ve dikkat dağınıklığı belirtileri, birden fazla olabilir ve bu belirtiler bireyden bireye değişiklik gösterebilir. Dikkat eksikliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kısa süre önce olan şeyleri hatırlamada güçlük çekmek
• Hareketsiz şekilde durmada zorluk çekmek
• Düşünme ve karar vermede sıkıntı çekmek
• Eşyaları sık sık kaybetmek ve nerede olduğunu hatırlamamak
• Karmaşık görevleri yerine getirmede zorluk çekmek
• Herhangi bir şeye odaklanmakta güçlük çekmek
• Konsantre olmak için gerekli zihinsel veya fiziksel enerjiyi bulamamak
• Dikkatsiz hatalar yapmak
• Normal günlük aktiviteleri yerine getirmede sıkıntı yaşamak
• Zihin bulanıklığı 
• Huzursuz hissetmek
• Önemli toplantıları ve randevuları kaçırmak
• Görevleri zamanında bitirememek
• Okumada güçlük çekmek (1, 2).

Odaklanma Problemi Nasıl Çözülür?

Bireyler çeşitli dikkat ve odaklanma egzersizleri yaparak bu problemi çözebilirler. Odaklanma teknikleri düzenli şekilde uygulandığı zaman bireylerin zihinsel işlevleri gelişebilir ve daha verimli olabilirler. Bu odaklanma yöntemleri, bireylerin yaşam kalitesini artırarak onlara kuvvetli bir hafıza kazandırabilir ve karar vermede kolaylık sağlayabilir. Bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

1. Egzersiz: Dikkatinizi dağıtan etmenlerden uzak durun

Odaklanma sorunu yaşayanların öncelikli olarak dikkatlerini dağıtan faktörleri ortadan kaldırmaları gerekebilir. Dikkat dağıtan unsurları mümkün olduğunca ortadan kaldırmak veya uzaklaştırmak konsantre olma seviyesini artırarak daha dikkatli olmanız için faydalı olabilir. Bunun için yapılacak şeyler şu şekilde sıralanabilir:

• Sessiz ve sakin bir alana gitmek
• Teknolojik aletlerden gelen sesleri azaltmak veya tamamen kapatmak
• Bulunduğunuz ortamı diğer dış ortamdan ayırmak için kapıyı kapatmak
• Çevrede bulunan bireylere dikkatinizi dağıtmamaları konusunda rica etmek
• Gerektiği durumlarda sakinleştirici arka fon müzikler dinlemek
• Çalışacağınız alanı düzenli ve tertipli tutmak

2. Egzersiz: Az miktarda düzenli kahve tüketmek

Günlük olarak az miktarda kahve ya da kafeinli başka bir içecek tüketmek, kişinin konsantre olma yeteneğini geliştirebilir. Dikkatinizi toplamaya yardımcı olan kafein, yeterli dozda kullanıldığı zaman bilişsel aktivitelerin gelişmesine yardımcı olabilir. Bununla beraber fazla kafeinli içecek tüketmek stres ve gerginlik seviyesini artırarak odaklanma yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.

3. Egzersiz: Pomodoro tekniği uygulamak

Francesco Cirillo tarafından geliştirilen bu yöntem, bir çeşit zaman yönetme tekniğidir. Cirillo bu tekniği kullanırken domates şeklinde bir saatten yararlandığı için, bu tekniğe İtalyanca domates anlamına gelen “Pomodoro” ismini vermiştir. Bu zaman yönetimi tekniğini kullanmak beyni kısa sürede olsa odakta kalması için eğitmenize yardımcı olabilir. Pomodoro tekniğinin uygulanış şekli şu şekildedir:

• Bir yapılacaklar listesi hazırlayın.
• Herhangi bir zamanlayıcıyı 25 dakikaya ayarlayın ve alarm çalana kadar yapacağınız işe koyulun.
• Zamanlayıcı alarmı çaldığında bir pomodoroyu işaretleyin ve 5 dakika ara verin.
• Ardından zamanlayıcı tekrar 25 dakikaya ayarlayın ve işe koyulun.
• Bu işlemi dört kez tekrarladıktan sonra yaklaşık 20 ila 30 dakika daha uzun bir ara verin.

4. Egzersiz: Yeterli ve dengeli şekilde beslenmek

Yeterli ve dengeli beslenememek, vücut için gerekli vitaminlerin alımını zorlaştırabilir. Bu durum beynin gerektiği şekilde çalışamamasına ve çeşitli hafıza, zihin ve bilişsel sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir. Ayrıca düzenli şekilde beslenmek beynin enerji ihtiyacının karşılanmasına ve daha verimli şekilde çalışmasına katkı sağlayabilir. Zihinsel işlevlerin verimini artırmak için şu besinleri tüketebilirsiniz:

• Lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler
• Yağlı balıklar
• Yaban mersini, ahududu, böğürtlen
• Ceviz

5. Egzersiz: Yeterli uyku uyumak

Uzun süre uykusuz kalmak, beyindeki uzun ve kısa süreli bellekte sorunlara yol açabilir. Ayrıca konsantre olma yeteneğini olumsuz şekilde etkileyen az uyku, stres ve gerginliğin artmasına da sebep olabilir. Beynin zihinsel işlevlerini daha verimli şekilde yerine getirmesi için önerilen uyku miktarı 7 saat veya daha fazla olabilir.

6. Egzersiz: Beyninizi eğitmek

Bazı oyun türlerini oynamak, beynin bilişsel işlevinin gelişmesine yardımcı olarak daha verimli şekilde odaklanmanızı sağlayabilir. Bu oyun türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Sudoku
• Satranç
• Yapboz
• Hafıza oyunları (1, 4)

Odaklanma sorunu ve dikkat dağınıklı bireylerin üretkenlik seviyelerini olumsuz yönde etkileyebilir. Bundan dolayı bu rahatsızlığa sahip olduğunuzu düşünüyorsanız gerekli adımları izleyerek veya bir uzmana başvurarak bu durumu kontrol altına alabilirsiniz.

Uyarı: Bu metin tüketiciyi konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.